Αγαμέμνων

Με τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου έκλεισε το Σάββατο, 23 Αυγούστου, το φετινό φεστιβάλ της Επιδαύρου. Είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας του αρχαίου ποιητή με τον τίτλο Ορέστεια – τα άλλα δύο έργα είναι οι «Χοηφόροι» και «Ευμενίδες».

Στον «Αγαμέμνονα» περιγράφεται η επιστροφή του πορθητή της Τροίας στο σπίτι του και η δολοφονία του από τη σύζυγό του, Κλυταιμνήστρα, και τον εραστή της, Αίγισθο, μία δολοφονία που δικαιώνει το μύθο της κατάρας των Ατρειδών. Η κατάρα έχει ως εξής:

Την πόλη των Μυκηνών ίδρυσε ο Περσέας. Μετά τη δυναστεία των Περσειδών, άκμασαν οι Πελοπίδες, οι οποίοι ήταν ξακουστοί για την ισχύ τους και έκαναν τις Μυκήνες πόλη «πολύχρυσον», όπως αναφέρει και ο Όμηρος. Δύο από τους γιους του Πέλοπα ήταν ο Ατρέας και ο Θυέστης. Αντιδικίες για τον θρόνο οδήγησαν τον Ατρέα να σκοτώσει τα παιδιά του Θυέστη και να του τα προσφέρει ως δείπνο. Όταν ο δεύτερος αντιλήφθηκε τη συμφορά, ορκίστηκε εκδίκηση. Την πραγματοποίησε λίγα χρόνια μετά, όταν ο γιος του, Αίγισθος, πλεύρισε τη γυναίκα του γιου του Ατρέα, Αγαμέμνονα, και σκότωσαν αυτόν στην επιστροφή του από την Τροία. Ο Αίγισθος πήρε πίσω το αίμα των αδερφών του και η Κλυταιμνήστρα της κόρης της, Ιφιγένειας, την οποία ο ίδιος της πατέρας, ο Αγαμέμνονας, είχε θυσιάσει ώστε να εξασφαλίσει ούριους ανέμους στην εκστρατεία του.

Οι δράστες είναι φορείς μίας κατάρας που πρέπει να εκπληρωθεί, σύμφωνα με την ερμηνεία των θνητών. Υποστηρίζουν πως εκτελούν θεϊκές προσταγές πράττοντας τον φόνο. Στο όνομα της κατάρας των Ατρειδών ο Αγαμέμνονας ερμήνευσε λάθος τον χρησμό της θεάς Αρτέμιδος και θυσίασε την κόρη του, γεγονός που πληρώνει με τον δικό του φόνο στον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου, αφήνοντας τον θρόνο στην Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο, και χώρο στον Ορέστη για να εκδικηθεί με τη σειρά του τον χαμό του πατέρα του.

Αν και οι θεοί είναι απανταχού παρόντες στα έργα του Αισχύλου, το ζήτημα που φαίνεται περισσότερο να τίθεται είναι πως αυτοί εξυπηρετούν ως άλλοθι για τις ενέργειες των θνητών, οι οποίοι, φοβούμενοι την ελεύθερη βούληση, κατασκεύασαν θεϊκές επιταγές που είναι εξ ονόματος αδύνατον να τις παραβούν. Συγκινητικότερος όλων είναι μάλλον ο χορός των Γερόντων που δε μπόρεσαν να πολεμήσουν στην Τροία και περίμεναν πίσω, στο παλάτι των Μυκηνών, τέσσερα πράγματα: το χαρμόσυνο μήνυμα της άλωσης της Τροίας, την επιστροφή του Αγαμέμνονα, τη θλιβερή εκπλήρωση της κατάρας και τον δικό τους θάνατο.

Η παράσταση «Αγαμέμνων» δόθηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου ήταν θαμμένο ως τον 19^ο αιώνα, οπότε και ξεκίνησαν ανασκαφές από τον Έλληνα αρχαιολόγο Παναγιώτη Καββαδία. Σήμερα, στον ίδιο εξαιρετικά προσεγμένο και ευρωπαϊκής αισθητικής χώρο – καθόλου σκουπίδια, πολύ πράσινο – βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου, που φιλοξενεί τα ευρήματα του Καββαδία, και το Μουσείο Κοστουμιών του φεστιβάλ. Τον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου ορίζει περιμετρικά του θεάτρου το Ασκληπιείο, αφιερωμένο στον θεράποντα θεό.

Σε κοντινή απόσταση από την Επίδαυρο βρίσκεται η κωμόπολη των Μυκηνών με τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο, δηλαδή την ακρόπολη των Μυκηνών, το αρχαιολογικό μουσείο και το Θησαυρό του Ατρέα, τον περίφημο θολωτό τάφο των Μυκηνών. Το τοπίο είναι δωρικό και απέριττο. Από τα πρώην ανάκτορα, στην κορυφή του λόφου της πάλαι χρυσής πόλης, φαίνεται ο αργολικός κάμπος ως τη θάλασσα, ως εκεί που άλλοτε, οι άνθρωποι του παλατιού, θα περίμεναν το καράβι να φανεί και να φέρει το μήνυμα της νίκης.