Βιβλίων Κριτική

Κανείς Δεν Άναβε τα Φώτα του Φελισμπέρτο Ερνάντες (εκδόσεις Μεταίχμιο): Είναι σπάνιο να πέφτει στα χέρια σου βιβλίο γραμμένο στην Ουρουγουάη, πόσο μάλλον όταν στον συγγραφέα του οφείλει ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, όπως λέει ο ίδιος, τον χαρακτήρα του έργου του: «αν δεν είχα διαβάσει τις ιστορίες του Ερνάντες το 1950, δε θα ήμουν ο συγγραφέας που είμαι σήμερα». Το Κανείς Δεν Άναβε τα Φώτα είναι μία συλλογή διηγημάτων του φανταστικού, συγκεκριμένα του λατινοαμερικάνικου φανταστικού, μεστού από πνεύματα και συναισθήματα μαγικά και εξωρεαλιστικά. Ξεχωρίζει το διήγημα «Το πλημμυρισμένο σπίτι», το οποίο έχει συμπεριληφθεί σε ανθολογία με τα καλύτερα διηγήματα του κόσμου. Όλες οι ιστορίες του Ερνάντες παντρεύουν το καθημερινό με το ανοίκειο, καμία δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα όπως την ξέρουμε, αλλά με την εξαίρεση της πραγματικότητας, για την οποία φυσικά υπάρχει λόγος. Υπάρχει λόγος που η Μαργαρίτα, στην προαναφερθείσα ιστορία, ζητά να κατακλυστεί το σπίτι της από νερά ώστε η ίδια να μετακινείται σε αυτό μόνο με βάρκα, από το ένα δωμάτιο στο άλλο…

Σολάρις του Στάνισλαβ Λεμ (εκδόσεις Ποταμός): Φαντασία πάλι, αλλά επιστημονική αυτή τη φορά, από έναν Πολωνό ιατρό και συγγραφέα, πολυγραφότατο και γνωστό για τις φιλοσοφικές του ανησυχίες. Το Σολάρις είναι μία από αυτές, και δεν είναι τυχαίο πως μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο (1972 και 2002). Μπορεί ο ωκεανός ενός αγνώστου νέου πλανήτη, του Σολάρις, να επηρεάζει την πραγματικότητα; Στο βιβλίο ο εν λόγω πλανήτης αναπαράγει τις αναμνήσεις των αστροναυτών που τον επισκέπτονται, ανάμεσα στους οποίους είναι και ο Κρις Κέλβιν, του οποίου η μοναδική ανάμνηση, αυτή της νεκρής γυναίκας του, παίρνει σάρκα και οστά στον Σολάρις, στέλνοντας τη γη, τον θάνατο, και την αλήθεια, έτη φωτός μακριά. Όσο ο Κρις παραμένει σε τροχιά γύρω από τον Σολάρις, η Χάρεϋ είναι καταδικασμένη να ζει ξανά και ξανά και ξανά. Όμορφο βιβλίο, ρομαντικό, του οποίου ο ήρωας βαφτίζει μεν παρωδία την επανάληψη της γέννησης και του θανάτου, αλλά δεν έχει πάψει να πιστεύει στην εποχή «των αμείλικτων θαυμάτων».

Το Εγωιστικό Γονίδιο του Ρίτσαρντ Ντώκινς (εκδόσεις Κάτοπτρο): Και από τον ρομαντισμό στον κυνισμό, βγαλμένο από τους κόλπους της κοινωνιοβιολογίας και από την επιστημονική πένα του συγγραφέα και Ζωολόγου της Οξφόρδης. Το Εγωιστικό Γονίδιο πρωτοκυκλοφόρησε τριάντα χρόνια πριν και εξακολουθεί να διαβάζεται και να αναθεωρείται. Ο Ντώκινς μεταφέρει τη θεωρία της εξέλιξης στο επίπεδο του γονιδίου, ισχυριζόμενος πολύ απλά πως οι άνθρωποι είναι «μηχανές επιβίωσης: αυτόματα οχήματα, τυφλά προγραμματισμένα για να διατηρούν εγωιστικά μόρια γνωστά ως γονίδια». Οι ποικίλοι ανταγωνισμοί στη φύση αφορούν την επικράτηση των ισχυρότερων γονιδίων, λέει ο Ντώκινς, και μελετά ακόμη και οικογένειες πτηνών, στις οποίες τα μέλη τους, πριν επιλέξουν τον σύντροφο που θα διαιωνίσουν, περνούν μία περίοδο «αρραβώνων», στην οποία χτίζουν τη φωλιά τους και δοκιμάζουν ο ένας την πίστη του άλλου. Με χιούμορ και επιστημονική παρατήρηση, ο Ντώκινς εξηγεί γιατί στη φύση τα αρσενικά εγκαταλείπουν πιο εύκολα τη «συζυγική στέγη» και απατούν τη σύντροφό τους, γιατί τα θηλυκά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης και γιατί οι φτερωτοί γονείς κάνουν τελικά διακρίσεις ανάμεσα στα παιδιά τους. Μιλάει για ζωάκια, ασφαλώς, όμως οι ιδέες του είναι τόσο ξεκάθαρες που θαρρείς πως ταυτόχρονα μιλάει και για ανθρώπους!