Κυριακή 26 Απριλίου 2009

Ο Δαρβίνος στη Λογοτεχνία


Ό,τι πιο φρέσκο στις λογοτεχνικές σπουδές είναι η ενσωμάτωση της θεωρίας της εξέλιξης στην κατανόηση των κειμένων. Οι θεωρητικοί που ασπάζονται τον λογοτεχνικό δαρβινισμό αντλούν τις αρχές τους από το έργο
Η Προέλευση των Ειδών (1859), στο οποίο ο Δαρβίνος εντόπισε την καταγωγή του ανθρώπου σε ένα τριχωτό τετράποδο και μελέτησε τη συμπεριφορά του στο πλαίσιο της πανίδας του, δηλαδή ως ένα πρωτεύον θηλαστικό. Δεν υπάρχει ανθρώπινο χαρακτηριστικό που δεν απαντάται και σε άλλα πρωτεύοντα είδη, κατέληξε, αν και μόνο στον άνθρωπο κάποια χαρακτηριστικά έχουν εξελιχθεί και συνδυαστεί ώστε να δώσουν τις μοναδικές ικανότητες της ηθικής αίσθησης και γλωσσικής επικοινωνίας.

Οι θεωρητικοί της λογοτεχνίας ισχυρίζονται πως τα κείμενα που αναγιγνώσκουμε, ως γλωσσικά προϊόντα και αυτά ενός εγκεφάλου που εξελίχθηκε σύμφωνα με τις περιγραφές του Δαρβίνου, λογικά αντανακλούν αυτά τα χαρακτηριστικά της εξέλιξης που ξεχωρίζουν, κυρίως δηλαδή τον αγώνα για επιβίωση και αναπαραγωγή. Δεν είναι άστοχος ο ισχυρισμός, αν αναλογιστούμε τα βιβλία της Τζέην Ώστιν, για παράδειγμα, που επικεντρώνονται διαρκώς στις περιπέτειες νέων γυναικών για αποκατάσταση, ή τις ταινίες του Χόλιγουντ, όπου άφθονο σεξ και βία κάνουν μπλοκμπάστερ στα ταμία. Ναι, μάλλον δεν υπάρχει επιτυχημένο σενάριο χωρίς μία δόση έρωτα ή πολέμου, και τα δύο κινητήριοι μοχλοί στη φύση, και οι σύγχρονες σπουδές λογοτεχνίας εξηγούν το γιατί. Ωστόσο, στη λογοτεχνία, όπως και στη ζωή, η εξέλιξη είναι τόσο σύνθετη που μας αναγκάζει να λαμβάνουμε υπόψη και ένα σωρό άλλες σχολές, όπως, τουλάχιστο, την ψυχανάλυση, τον μαρξισμό. Κάθε νέα θεωρία που εμφανίζεται δεν καθιστά παρωχημένες τις προηγούμενες. Μάλλον υπερτονίζει το ανεξάντλητο της ανθρώπινης σκέψης και διάνοιας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: